Overheid Onderzoek Informatiebehoeften De behoefte aan overheidsinformatie is groot. Dat blijkt onder andere uit de 117 miljoen bezoeken per jaar op Rijksoverheid.nl. Ook de andere grote rijksportalen krijgen jaarlijks miljarden views. Kerndepartementen krijgen jaarlijks ruim een miljoen vragen en burgers weten massaal hun gemeente te vinden voor informatie. Het Onderzoek Informatiebehoeften keek naar de behoefte van burgers, journalisten en maatschappelijke organisaties. Naar schatting is op rijksniveau ongeveer 35 procent van alle Woo-verzoeken afkomstig van burgers. Het grootste deel daarvan heeft betrekking op een zaak waarbij persoonlijke belangen een rol spelen. De maatschappelijke informatiebehoefte komt veelal van journalisten en maatschappelijke organisaties. Ze is veelvormig en wisselvallig en gericht op grote en/of actuele maatschappelijke thema’s. Op gemeentelijk niveau gaan Woo-verzoeken vooral over ruimtelijke ontwikkeling, bouwplannen en asielopvang. Type documenten Het Instituut Maatschappelijke Innovatie onderzocht ook het type opgevraagde documenten. Woo-verzoeken gaan vaak om schriftelijke verslagen van overleggen, nota’s of achterliggende data. Journalisten waarderen de ontsluiting van overheidsinformatie via een tijdlijn, met daarin een overzicht van de belangrijkste documenten. Ze vinden het ook belangrijk om de beschikking te krijgen over de achterliggende data. Uiteraard speelt bij hen ook snelheid een rol, met het oog op actualiteit en nieuwswaarde. De maatschappelijke informatiebehoefte richt zich vaak op het kunnen reconstrueren van besluiten. Het onderzoek komt met vijf aanbevelingen. Een ervan is dat ieder ministerie 34 iBestuur 54, april 2025 en iedere gemeente jaarlijks minimaal één topdossier actief openbaar maakt waar veel maatschappelijke belangstelling voor is. Een andere is om een koppeling te leggen tussen actieve openbaarheid en burgerparticipatie. IMI adviseert dat ieder ministerie jaarlijks een thema kiest waarbij ingezet wordt op burgerparticipatie. Protocol Ten slotte verkende het onderzoek de mogelijkheden van afspraken tussen overheid en informatieverzoeker, bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met verzoekers om samen te bekijken hoe zo goed mogelijk in hun informatiebehoefte kan worden voorzien. Daartoe bevat het onderzoek bouwstenen voor een informatieprotocol. behoefte is van mensen en journalisten die van overheidsinformatie gebruikmaken (zie kader). Het idee achter het onderzoek is dat beter begrip van de informatiebehoeften richtlijnen kan bieden over welke informatie actief openbaar gemaakt moet worden. Zo sluit actieve openbaarmaking beter aan bij de wensen van de maatschappij. Fontein: ‘De aanbevelingen worden ingezet om de beleidsvorming rondom actieve openbaarmaking van overheidsinformatie te versterken.’ De maatschappelijke informatiebehoefte richt zich vaak op het kunnen reconstrueren van besluiten ‘We houden veel pitches bij onze overheidscollega’s over het actieplan en wat er speelt bij maatschappelijke organisaties’ Voor dit onderzoek hield het IMI ongeveer 70 interviews met journalisten en ambtenaren die betrokken zijn bij de afhandeling van Woo-verzoeken. Naast een literatuurstudie werden ook de Woo-verzoeken in 2023 geanalyseerd op belangrijkste inhoudelijke thema’s. De conclusies staan in het rapport Onderzoek informatiebehoefte (februari 2025). Waar zaken wegvallen ontstaat ruimte voor nieuwe initiatieven. Dus na de verkenning van de bestaande actiepunten volgt een zoektocht naar nieuwe initiatieven die in het actieplan passen. Gevraagd naar de criteria hiervoor zegt Suijkerbuijk dat hij er het liefst zo min mogelijk heeft. ‘Hoe meer criteria, hoe minder vrijheid.’ Hij roept maatschappelijke organisaties op om zich te melden met initiatieven die bijdragen aan een open overheid, aan de verbinding tussen beleidsdirecties en maatschappelijke organisaties. ‘Verras mij! Ik hoop op voorstellen van nieuwe partijen waar de overheid momenteel nog niet of weinig mee samenwerkt.’ Fontein beaamt dit: ‘We willen echt een grotere diversiteit aan partners en samenwerkingen, en de coalitie weet hoe zij die kan bereiken.’
35 Online Touch Katern Open Overheid Home